‘...κι αν με ρωτήσετε, ποιο είναι το μέτρο, θα σας απαντήσω ότι το μέτρο είναι κάθε φορά διαφορετικό. Γιατί είναι η φύση του κάθε πράγματος. Και για να το αναγνωρίζουμε, χρειάζεται η ικανότητα της διάκρισης, που την έχει ο άνθρωπος από την ίδια του τη φύση. Δε χρειάζεται να έχει γνώσεις κι ούτε χρειάζεται να πάει σε κάποιον ειδικό για να του πει, πότε ξεπερνάει το μέτρο. Αν, λόγου χάρη, έχουμε ένα πρόβλημα υγείας και παίρνουμε πολλά φάρμακα ή βλέπουμε πολλούς γιατρούς, ξέρουμε αν αυτό είναι απαραίτητο ή από φόβο υπερβάλλουμε. Το ίδιο συμβαίνει και με το φαγητό. Δε χρειάζεται να μας πει κάποιος πόσο πρέπει να φάμε. Εκείνο μόνο που ίσως δεν έχουμε αντιληφθεί είναι ότι όσο πιο πολύ τρώμε, τόσο πιο πολύ πεινούμε. Κι αυτό συμβαίνει γιατί δεν είμαστε παρόντες την ώρα που τρώμε, ώστε να αντιλαμβανόμαστε τι κάνουμε.
Με τον ίδιο τρόπο, όσο πιο μεγάλο σπίτι έχουμε, τόσο μεγαλύτερο επιθυμούμε να αποκτήσουμε. Στην ιστορία του ο άνθρωπος ξεκίνησε χτίζοντας καλύβες. Μετά έχτισε μονώροφα σπίτια κι αργότερα διώροφα. Κι ως εκεί φθάνει το ανθρώπινο μέτρο. Όμως, έχουμε φθάσει να χτίζουμε ουρανοξύστες και δεν καταλαβαίνουμε γιατί νιώθουμε ότι κάτι μας λείπει, όπως νιώθαμε όταν ζούσαμε σε ένα καλύβι.
................................................
Κι ας δούμε τι συμβαίνει στις οικογένειες που ανήκουν στην πάνω μέση τάξη. Οι περισσότερες ξεκινούν από χαμηλότερη κοινωνική θέση. Και οι γονείς δουλεύουν πολύ, για να αποκτήσουν υλικά αγαθά. Και λένε ότι αυτό το κάνουν για το καλό των παιδιών τους. Και δεν αντιλαμβάνονται ότι τους στερούν την παρουσία τους, ειδικά, μάλιστα, στις μικρές ηλικίες, που την έχουν περισσότερο ανάγκη. Κι όταν τα παιδιά γίνουν δώδεκα ή δεκαπέντε χρόνων κι έχει σταθεροποιηθεί κι η δουλειά των γονιών, τότε εμφανίζονται έντονα τα προβλήματα των παιδιών κι οι γονείς συγκεντρώνουν όλη την προσοχή τους πάνω τους. Κι ενώ πριν τα στερούσαν από την απαραίτητη παρουσία τους, τώρα τους την προσφέρουν υπερβολικά, μαζί και με άφθονες υλικές παροχές. Και σε λίγο λένε: ‘Δεν καταλαβαίνουμε. Τους δίνουμε όλο το χρόνο μας και δεν πάνε καλύτερα’. Γιατί και τώρα, όπως κι όταν απουσίαζαν, έχουν ξεπεράσει το μέτρο. Κι όταν ξεπερνούμε το μέτρο, είτε έλλειψη έχουμε είτε υπερβολή, εξακολουθούμε να έχουμε προβλήματα.
Στον πολιτισμό μας όμως έχουμε και συναισθηματική αφθονία. Κι αυτό είναι καταστροφή. Λέμε λόγου χάρη στο παιδί μας: ‘Εσύ είσαι ο κόσμος’. Κι έπειτα το παιδί μας βγαίνει στην κοινωνία και χάνεται, γιατί διαπιστώνει ότι δεν είναι ο κόσμος. Ενώ θα ’πρεπε να του πούμε: ‘Εσύ για μένα είσαι ο κόσμος’, κι έτσι να του εκφράζουμε την αγάπη μας ακριβώς όπως τη νιώθουμε. Αλλά, συγχρόνως, πρέπει να του μαθαίνουμε ότι, έξω στην κοινωνία, πρέπει να δουλέψει για να κερδίσει την αγάπη των άλλων. Και να του δείχνουμε τον τρόπο. Κι έτσι δε θα νιώθει χαμένο. Έχουμε, ακόμη, αφθονία στην ελευθερία. Ακούω συχνά τη φράση: ‘Αφήστε τα παιδιά ελεύθερα να κάνουν ότι θέλουν’. Ενώ θα μπορούσαμε να πούμε: ‘Αφήστε το παιδί ελεύθερο. Ξέρει τι πρέπει να κάνει’. Κι αυτό το λέμε όταν του έχουμε διδάξει, κυρίως με το παράδειγμά μας, αυτό που ‘πρέπει’. Ώστε να μην αφήνουμε τα παιδιά μας χωρίς έρμα. Γιατί με την αφθονία στην ελευθερία τα αφήνουμε ανερμάτιστα και χάνουν κι εκείνα το μέτρο.
Το μέτρο είναι κάποιο σημείο ισορροπίας, που επιτρέπει τη μέγιστη λειτουργία, χωρίς δυσκολίες. Για παράδειγμα, όταν καθόμαστε για διαλογισμό και βρούμε τη σωστή στάση, μπορούμε να μείνουμε ακίνητοι για πολλή ώρα, χωρίς να πονέσει το σώμα μας. Όταν έχουμε βρει το μέτρο και παραμείνουμε σε αυτό, έχουμε βρει το άριστο. Το ‘Μηδέν άγαν’ από το Μαντείο των Δελφών, που σημαίνει ‘τίποτε σε υπερβολή’, αποτελεί την αρνητική διατύπωση της ίδιας εντολής, που χαρακτήριζε τον Αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό.
Και για να έρθουμε στον έρωτα, που είναι και το θέμα μας, πάσχουμε όλοι από συναισθηματική αφθονία. Και γι’αυτό δεν χορταίνουμε και ζητούμε ο σύντροφός μας να μας αγαπά συνέχεια, να μας λέει ότι μας αγαπά, να μας κοιτά στα μάτια, να τον κοιτάζουμε στα μάτια και να μην κάνουμε τίποτε άλλο. Κι είναι αυτό απαραίτητο στην αρχή μιας ερωτικής σχέσης. Όμως, στη συνέχεια, η σχέση μπαίνει σε μια άλλη ισορροπία. Το ίδιο ισχύει και για το σεξουαλικό έρωτα. Κι ακούμε συχνά φράσεις σαν την παρακάτω: ‘Μα γιατί δε θέλει να κάνουμε έρωτα κάθε μέρα; Ή τρεις φορές την ημέρα;’ Τι αγωνία! Έχουμε ξεπεράσει το μέτρο και γι’αυτό είμαστε συνεχώς διψασμένοι. Όλοι οι ‘Δον Ζουάν’ και οι ‘Μεσσαλίνες’ έχουν ξεπεράσει το μέτρο κι ενώ κάποιος κάνει έρωτα με μια κοπέλα, μετά πάει σε άλλη και μετά σε μια τρίτη και μια τέταρτη κι ακόμη νιώθει διψασμένος σεξουαλικά, κι ίσως και πιο διψασμένος από ότι πριν κάνει έρωτα με την πρώτη.
Όλα τα ψυχολογικά και ψυχοσωματικά προβλήματα προέρχονται από το γεγονός ότι έχει ξεπεραστεί το μέτρο. Κι εφόσον μιλούμε για τον έρωτα, λέμε ότι ο κίνδυνος στον έρωτα είναι η αφθονία. Δεν είναι μεγαλύτερος ο έρωτας, όταν μιλούμε συνέχεια για έρωτα. Δεν είναι καλύτερος ο έρωτας, όταν κάνουμε συνέχεια έρωτα. Η αφθονία είναι εξίσου επικίνδυνη όσο και η στέρηση'.
Απόσπασμα από την ‘Εισαγωγή στη Μεταφυσική Ανάπτυξη’, τ.Β', του Κώστα Φωτεινού, εκδ. Καφέ-Σχολειό.
Με τον ίδιο τρόπο, όσο πιο μεγάλο σπίτι έχουμε, τόσο μεγαλύτερο επιθυμούμε να αποκτήσουμε. Στην ιστορία του ο άνθρωπος ξεκίνησε χτίζοντας καλύβες. Μετά έχτισε μονώροφα σπίτια κι αργότερα διώροφα. Κι ως εκεί φθάνει το ανθρώπινο μέτρο. Όμως, έχουμε φθάσει να χτίζουμε ουρανοξύστες και δεν καταλαβαίνουμε γιατί νιώθουμε ότι κάτι μας λείπει, όπως νιώθαμε όταν ζούσαμε σε ένα καλύβι.
................................................
Κι ας δούμε τι συμβαίνει στις οικογένειες που ανήκουν στην πάνω μέση τάξη. Οι περισσότερες ξεκινούν από χαμηλότερη κοινωνική θέση. Και οι γονείς δουλεύουν πολύ, για να αποκτήσουν υλικά αγαθά. Και λένε ότι αυτό το κάνουν για το καλό των παιδιών τους. Και δεν αντιλαμβάνονται ότι τους στερούν την παρουσία τους, ειδικά, μάλιστα, στις μικρές ηλικίες, που την έχουν περισσότερο ανάγκη. Κι όταν τα παιδιά γίνουν δώδεκα ή δεκαπέντε χρόνων κι έχει σταθεροποιηθεί κι η δουλειά των γονιών, τότε εμφανίζονται έντονα τα προβλήματα των παιδιών κι οι γονείς συγκεντρώνουν όλη την προσοχή τους πάνω τους. Κι ενώ πριν τα στερούσαν από την απαραίτητη παρουσία τους, τώρα τους την προσφέρουν υπερβολικά, μαζί και με άφθονες υλικές παροχές. Και σε λίγο λένε: ‘Δεν καταλαβαίνουμε. Τους δίνουμε όλο το χρόνο μας και δεν πάνε καλύτερα’. Γιατί και τώρα, όπως κι όταν απουσίαζαν, έχουν ξεπεράσει το μέτρο. Κι όταν ξεπερνούμε το μέτρο, είτε έλλειψη έχουμε είτε υπερβολή, εξακολουθούμε να έχουμε προβλήματα.
Στον πολιτισμό μας όμως έχουμε και συναισθηματική αφθονία. Κι αυτό είναι καταστροφή. Λέμε λόγου χάρη στο παιδί μας: ‘Εσύ είσαι ο κόσμος’. Κι έπειτα το παιδί μας βγαίνει στην κοινωνία και χάνεται, γιατί διαπιστώνει ότι δεν είναι ο κόσμος. Ενώ θα ’πρεπε να του πούμε: ‘Εσύ για μένα είσαι ο κόσμος’, κι έτσι να του εκφράζουμε την αγάπη μας ακριβώς όπως τη νιώθουμε. Αλλά, συγχρόνως, πρέπει να του μαθαίνουμε ότι, έξω στην κοινωνία, πρέπει να δουλέψει για να κερδίσει την αγάπη των άλλων. Και να του δείχνουμε τον τρόπο. Κι έτσι δε θα νιώθει χαμένο. Έχουμε, ακόμη, αφθονία στην ελευθερία. Ακούω συχνά τη φράση: ‘Αφήστε τα παιδιά ελεύθερα να κάνουν ότι θέλουν’. Ενώ θα μπορούσαμε να πούμε: ‘Αφήστε το παιδί ελεύθερο. Ξέρει τι πρέπει να κάνει’. Κι αυτό το λέμε όταν του έχουμε διδάξει, κυρίως με το παράδειγμά μας, αυτό που ‘πρέπει’. Ώστε να μην αφήνουμε τα παιδιά μας χωρίς έρμα. Γιατί με την αφθονία στην ελευθερία τα αφήνουμε ανερμάτιστα και χάνουν κι εκείνα το μέτρο.
Το μέτρο είναι κάποιο σημείο ισορροπίας, που επιτρέπει τη μέγιστη λειτουργία, χωρίς δυσκολίες. Για παράδειγμα, όταν καθόμαστε για διαλογισμό και βρούμε τη σωστή στάση, μπορούμε να μείνουμε ακίνητοι για πολλή ώρα, χωρίς να πονέσει το σώμα μας. Όταν έχουμε βρει το μέτρο και παραμείνουμε σε αυτό, έχουμε βρει το άριστο. Το ‘Μηδέν άγαν’ από το Μαντείο των Δελφών, που σημαίνει ‘τίποτε σε υπερβολή’, αποτελεί την αρνητική διατύπωση της ίδιας εντολής, που χαρακτήριζε τον Αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό.
Και για να έρθουμε στον έρωτα, που είναι και το θέμα μας, πάσχουμε όλοι από συναισθηματική αφθονία. Και γι’αυτό δεν χορταίνουμε και ζητούμε ο σύντροφός μας να μας αγαπά συνέχεια, να μας λέει ότι μας αγαπά, να μας κοιτά στα μάτια, να τον κοιτάζουμε στα μάτια και να μην κάνουμε τίποτε άλλο. Κι είναι αυτό απαραίτητο στην αρχή μιας ερωτικής σχέσης. Όμως, στη συνέχεια, η σχέση μπαίνει σε μια άλλη ισορροπία. Το ίδιο ισχύει και για το σεξουαλικό έρωτα. Κι ακούμε συχνά φράσεις σαν την παρακάτω: ‘Μα γιατί δε θέλει να κάνουμε έρωτα κάθε μέρα; Ή τρεις φορές την ημέρα;’ Τι αγωνία! Έχουμε ξεπεράσει το μέτρο και γι’αυτό είμαστε συνεχώς διψασμένοι. Όλοι οι ‘Δον Ζουάν’ και οι ‘Μεσσαλίνες’ έχουν ξεπεράσει το μέτρο κι ενώ κάποιος κάνει έρωτα με μια κοπέλα, μετά πάει σε άλλη και μετά σε μια τρίτη και μια τέταρτη κι ακόμη νιώθει διψασμένος σεξουαλικά, κι ίσως και πιο διψασμένος από ότι πριν κάνει έρωτα με την πρώτη.
Όλα τα ψυχολογικά και ψυχοσωματικά προβλήματα προέρχονται από το γεγονός ότι έχει ξεπεραστεί το μέτρο. Κι εφόσον μιλούμε για τον έρωτα, λέμε ότι ο κίνδυνος στον έρωτα είναι η αφθονία. Δεν είναι μεγαλύτερος ο έρωτας, όταν μιλούμε συνέχεια για έρωτα. Δεν είναι καλύτερος ο έρωτας, όταν κάνουμε συνέχεια έρωτα. Η αφθονία είναι εξίσου επικίνδυνη όσο και η στέρηση'.
Απόσπασμα από την ‘Εισαγωγή στη Μεταφυσική Ανάπτυξη’, τ.Β', του Κώστα Φωτεινού, εκδ. Καφέ-Σχολειό.
Labels: "Στο Ντιβάνι"
Ναι, είναι θέμα διάθεσης, βλέπεις... Δε μου βγήκε κάτι άλλο (ανέμελο ας πούμε...)
ΥΓ. Τα γυαλάκια σου είναι super!